تأثیر روش های مختلف ذخیره نزولات بر احیاء پوشش گیاهی (مطالعه موردی حوزه آبخیز رومه و دهنو شهرستان نهبندان).

یکی از راه های مهم سازگاری با خشکی و جلوگیری از روند بیابان زایی، استفاده مفید از منابع آب است و باید سعی کرد تا حد ممکن از ریزش های جوی و جریان های سطحی به نحو مطلوب استفاده شود. هدف این مطالعه بررسی تأثیر روش های ذخیره نزولات اجرا شده بر احیاء پوشش گیاهی در حوزه آبخیز رومه و دهنو بود که در سال 1386 طرح ذخیره نزولات در آن اجرا شده است. منطقه مورد مطالعه در 70 کیلومتری شمال غربی شهرستان نهبندان از توابع استان خراسان جنوبی واقع شده است و بین عرض های جغرافیایی ً15 َ46 ْ31 تا ً46 َ57 ْ31 و طول های جغرافیایی ً41 َ16 ْ59 تا ً48 َ32 ْ59 قرار گرفته است. در این تحقیق از منطقه ای استفاده شد که از لحاظ شرایط توپوگرافی، شیب عمومی منطقه، جهت دامنه ها، تراکم شبکه هیدروگرافی، عمق آب زیر زمینی، بافت و ساختمان خاک، جهت باد از شرایط یکسانی برخوردار بودند که شامل سه منطقه: 1- اجرای عملیات هلالی آبگیر. 2- اجرای عملیات کنتور فارو. 3- شاهد. می باشند. در هر یک از این مناطق (با رعایت شرط همگنی) تعداد پلات ها با روش آماری 30 نمونه برای هر یک از سه منطقه تعیین شد. طول ترانسکت ها براساس تغییرات منطقه و با توجه به پوشش گیاهی و وسعت منطقه، 100 متر تعیین شد. اولین ترانسکت به طور تصادفی و بقیه به موازات یکدیگر به فواصل 200 متر مستقر شدند. در هر منطقه 15 ترانسکت مستقر و جهت پراکنش یکنواخت نمونه در کل عرصه های مورد مطالعه در فواصل طول های متناسب پلات ها روی آن ها توزیع شد. سطح پلات ها با روش حداقل سطح در منطقه 16 متر مربع محاسبه شد و برداشت اطلاعات در فصل رشد گیاهان (فروردین، اردیبهشت) انجام پذیرفت. در هر یک از پلات ها پارامتر های گیاهی نظیر درصد پوشش ، تراکم و تولید اندازه گیری و محاسبه شد. داده های جمع آوری شده از نظر همگنی واریانس ها با آزمون لون و نرمال بودن داده ها با آزمون کولموگروف- اسمیرنوف مورد بررسی قرار گرفت و با استفاده از روشهای آماری تجزیه واریانس یک طرفه برای احراز اختلاف بین مناطق و آزمون توکی برای آنالیز تفاوت ها، توسط نرم افزار spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که بین منطقه اجرای عملیات هلالی آبگیر و کنتور فارو در مقایسه با شاهد در سطح 0.05 اختلاف معنی داری وجود دارد. یعنی روشهای ذخیره نزولات آسمانی اجراء شده دارای اثرات متفاوتی بر روی احیاء پوشش گیاهی هستند. آمار برداری انجام شده در طول مدت اجرای این تحقیق بیانگر آن بود که هلالی آبگیر و کنتور فارو نسبت به شاهد تأثیر بیشتری در جهت احیاء و افزایش پوشش گیاهی دارند. همچنین اجرای عملیات هلالی آبگیر تأثیر مطلوب و موثرتری نسبت به اجرای عملیات کنتور فارو در جهت احیاء و افزایش پوشش گیاهی دارد و در اتخاذ مدیریت های لازمه در این زمینه و جلوگیری از فرسایش دارای کارآیی قابل قبول تری می باشد.